Tiroid Hastalıkları

Tiroid Bezi Nedir?

Tiroid bezi, boynun ön bölümünde bulunan 25-40 gram ağırlığında kelebek şeklinde bir organdır. Boyutu küçük olmasına karşın salgıladığı hormonlarla vücudumuz için çok önemli işlevlere sahiptir. Bu organın temel görevlerinden biri vücut metabolizmasını ayarlayan tiroid hormonlarını (T3 ve T4) salgılamaktır. Tiroid hormonları diğer tüm organlar ve onların fonksiyonları ile etkileşim halindedir. Bu nedenle vücudumuzun sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için yeterli düzeyde tiroid hormonlarının olması gerekmektedir. 

Başlıca tiroid hastalıkları

• Guatr, (tiroid bezinin büyümesine neden olan hastalıklar için kullanılan genel bir terimdir).
• Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması).
• Hipertiroidi (tiroid bezinin çok çalışması).
• Hashimato tiroidit (otoimmün tiroid hastalığı). 
• Nodüler guatr (tiroid dokusu içindeki kitleler)

Hashimato hastalığı nedir?

Hashimato otoimmün bir tiroid hastalığıdır. Vücudun savunma hücrelerinin tiroid dokusuna saldırmaları ve tiroid dokusuna karşı antikor oluşturmaları sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Hashimato hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir ve tiroide karşı oluşan bu antikorları yok edecek kanıtlanmış herhangi bir tedavi yöntemi maalesef yoktur. Zamanla oluşan bu antikorlar tiroid dokusuna zarar vererek tiroidin hormon sentezini bozabilir. Böyle bir durumda tiroidin ürettiği hormonlar dışarıdan ilaç olarak alınmalıdır. Hastalık dinamik bir süreçtir ve tiroid hormon ihtiyacı da dinamik olarak değişmektedir. Genelde yıkım devam ettiği için tiroid hormon ihtiyacı zamanla artmaktadır. Hashimato hastalığı kadınlarda daha sık görülmektedir. Hashimato hastalığı başlangıçta genellikle herhangi bir bulgu vermez. Tiroid hormon yetmezliği başlayınca hastanın hormon yetmezliği düzeyine ve hastanın duyarlılığına göre kilo alma, halsizlik, yorgunluk, elde ve yüzde şişme, adet düzensizliği, kabızlık, saç dökülmesi gibi birçok semptom oluşabilir.

Hashimato hastalarının beslenmeleri

Hashimoto tiroiditi hastaları iyottan uzak mı durmalıdır?

Aşırı iyot maruziyeti, Hashimoto tiroiditinde antikor düzeylerini yükseltip tiroid bezi tahribatını arttırarak hipotiroidiyi derinleştirebilir. Ancak bu durum ancak yüksek miktarda iyot alımı ile olabilir. Bu nedenle hastaların iyot kısıtlaması yapmasına ve iyotsuz tuz kullanmalarına gerek yoktur. Vücudumuzda iyodun birçok fonksiyonu olması nedeniyle bu fonksiyonların sağlıklı sürdürülebilmesi için günlük iyot ihtiyacı karşılanmalıdır; iyotlu tuz kullanmaya devam edilmelidir.

Hashimato tiroiditi ve gluten ilişkisi nasıldır?

Otoimmün bir hastalık olan Hashimato tiroiditine sıklıkla başka otoimmün hastalıklar da eşlik etmektedir. Çölyak hastalığı da benzer şekilde bir otoimmün hastalıktır. Hashimoto tiroiditi olanlarda, Çölyak hastalığı daha sık görülmesine rağmen, glutensiz beslenmenin Hashimoto hastalığındaki yeri net bilinmemektedir. Az sayıda hasta üzerinde yapılan bazı araştırmalarda glutensiz beslenmenin olumlu etkileri bildirilmiş olmasına rağmen bu konuda veriler yetersizdir. Diğer taraftan klinik pratiğimizde bu diyeti uygulayan hastalar çok nadiren klinik olarak fayda görmektedir.  

Hashimoto tiroiditi hastalarında selenyum takviyesinin faydası var mıdır?

Selenyum tiroid hormonu sentez basamaklarındaki tiroid peroksidaz (TPO) enziminin kofaktörüdür. Bilindiği gibi Hashimoto tiroiditinde bu enzime karşı antikor oluşmaktadır. Birçok araştırmada selenyum desteğinin bu antikor düzeylerini düşürebildiği gösterilmiştir. Ancak, selenyum takviyesinin, Hashimoto tiroiditinin doğal seyrine etkisi halen bilinmemektedir. Araştırmalarda, henüz ilaçsız hastalarda ilaç kullanma gereksinimini ertelediği ya da ortadan kaldırdığı gösterilememiştir. Benzer şekilde, ilaç kullananlarda, ilaç kullanımına olumlu etkisi yani doz azaltabilme ya da ilacı bırakabilme gibi etkileri olup olmadığı halen bilinmemektedir. Ayrıca ülkemizde günlük tüketimimizdeki birçok besinde de selenyum bulunmaktadır. Selenyumun takviyesi ile fazla selenyum alınmasının da çeşitli yan etkiler yapma potansiyeli mevcuttur bu nedenle tüm Hashimato hastalarının kullanması bazı sakıncalar doğurabilir. Ancak hekimin uygun gördüğü hastanın kullanması daha uygundur.  

Tiroid nodülü!

Tiroid nodülü, tiroid dokusu içinde oluşan farklı yapı ve büyüklükteki kitlelerdir. Tiroid nodülü toplumumuzda çok yayın olarak görülmektedir ve tiroid nodüllerinin çoğunluğu iyi huylu nodüllerdir. Kanser riski taşıyan nodüllerden mutlaka biyopsi yapılmalıdır. Sıcak nodüllerde kanser riski çok düşüktür bu nedenle genellikle sıcak nodüllere biyopsi yapılmaz. Tiroid nodül biyopsisi ince bir iğne ile aspirasyon şeklinde ve ultrason eşliğinde yapılmaktadır. İnce iğne aspirasyon biyopsisi  %90’ın üzerinde bir doğruluk oranına sahiptir. İşlem sırasında sizden sırt üstü uzanmanızı ve hareketsiz pozisyonda kalmanızı isteyeceğiz. Alınan hücreler özel bir sıvı içinde patoloji bölümüne iletilir. Patoloji bölümünün yoğunluğuna bağlı olarak raporunuz birkaç gün içinde çıkacaktır. 

Guatr biyopsisi sırasında sorun yaşamamak için aşağıdakilere dikkat etmeniz çok önemlidir.

Kan sulandırıcı ya da aspirin kullanıyorsanız bunları almayın. Bu ilaçları en az 7 gün öncesinden kesmiş olmanız gerekmektedir. Eğer son 7 gün içinde bu ilaçlardan bir tane bile almışsanız biyopsi yaptırmayın. Durumu doktorunuzla konuşun.
Kan sulandırıcı ya da aspirin dışında düzenli olarak kullandığınız başka ilaçlar varsa, bunları zamanında ve her zamanki dozunda alabilirsiniz.
Biyopsi işlemi öncesinde varsa kolyenizi çıkartın.
Boynu açık ya da düğmelerle açılabilir kıyafetler tercih edin.
Saçlarınız uzunsa arkadan topuz yapmayın. İşlem sırasında sizden başınızı arkaya iterek yatmanız istenecektir. Topuz varlığı bu pozisyonda sizi rahatsız edecektir.